Dầu gan cá đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp các vitamin A, D, các chất béo dễ hấp thu tiêu hóa, giúp quá trình sinh trưởng và phát triển diễn ra nhanh chóng…
Dầu gan cá có thể chiết suất từ gan cá mory (cá thu) cá bơn; cá ngừ và lưỡi bò, cá nhám, cá mập, cá đuối….
1.Tính chất
Dầu gan cá có màu vàng sáng, mùi vị đặc biệt, không bị oi khét, mùi tanh, không đông đặc ở nhiệt độ 0 độ C – và có phản ứng axit nhẹ.
Tuỳ từng nguồn gốc nguyên liệu, tuỳ phương pháp chiết xuất màu dầu: gan có có màu vàng sẫm, vàng nâu… thành phần chủ yếu của dầu gan cá là các chất béo và chất khoáng (nhu Clo, Iốt, Brôm, Photpho); các chất kiềm hữu cơ, các axit hữu cơ và các Vitamin khác như A; D. Dầu gan cá sản xuất ở nước ta từ gan cá nhám có chứa 1.920 UI Vitamin A trong 1 gam dầu gan cá. Dầu gan cá bảo quản trong lọ kín, tránh ánh sáng và nhiệt độ, vì dễ bị Oxy hoá làm mất tác dụng dưới ánh sáng mặt trời.
2. Tác dụng
– Bồi bổ cơ thể nhờ các chất béo dễ tiêu hoá và dễ hấp thu
– Tăng quá trình sinh trưởng và phát triển cơ thể vì dầu gan cá có chứa các chất khoáng cần thiết cho cơ thể như Leucêtin, phosphat canxi, glycerophotphat v.v…)
– Có tác dụng cung cấp các Vitamin A và D cần thiết cho sự trao đổi và hấp thu canxi, tăng sự sản sinh tinh dịch và tinh trùng của gia súc đực.
– Có tác dụng cung cấp nguồn Iot cho cơ thể.
– Có tác dụng kích thích tăng trọng lượng, tăng sản lượng trứng và tăng tiết sữa.
3. Chỉ định
Dầu gan cá được sử dụng trong các trường hợp sau:
– Gia súc non, chậm phát triển, suy nhược, còi cọc, xù lông, sút cân.
– Kích thích gia súc cái tăng lượng sữa, tăng sản lượng trứng, ở gia cầm.
– Kích thích gia súc đực tăng sản xuất tinh trùng và tinh dịch.
– Phòng bệnh xảy thai, đẻ con hay bị chết yểu, đẻ non, đẻ ít con.
– Chữa bệnh còi xương, mềm xương, sinh trưởng chậm
– Phối hợp với Vitamin D chũa bệnh thiếu canxi huyết của gia súc cái.
– Chữa các bệnh về mắt (cho uống và nho mắt) ở gia súc
– Chữa bệnh khô da, khô giác mạc, vết thương ngoài da, bỏng, loét, hoại tử da.
– Kết hợp với các loại kháng sinh điều trị trong các bệnh nhiễm trùng gia súc.
4. Liều lượng
Dầu gan cá Mory (cá thu)
– Gia súc lớn: 100 – 200 g/ngày
– Gia súc nhỏ: 30 – 80 g/ngày
– Chó: 10 – 20 g/ngày Dầu gan cá bơn, lưỡi bò:
– Gia súc nhỏ: 0,05 – 0,5 g/ngày Dầu gan cá ở nước ta sản xuất:
– Lợn lớn: trộn 1 – 2 thìa cà phê hay 3 – 5 ml dầu gan cá cho 1 kg thức ăn hỗn hợp.
– Lợn nhỏ: cho uống 0,5 thìa cà phê hay 1,5 – 3 ml cho mỗi con.
– Gà lớn: trộn 1 thìa cà phê gan cá vào 1 kg thức ăn, cho ăn tuỳ thích.
– Gà nhỏ: cho uống 1 thìa cà phê cho 20 gà con.
Chú ý: Trong thú y có thể dùng cà rốt, cà chua đều chứa nhiều Vitamin A cho gia súc ăn phần nào thay thế dầu gan cá.