Hướng dẫn cách dùng vaccine cho gia cầm

Mỗi Vacxin có một hay nhiều phương pháp sử dụng, hoặc cho từng con, hoặc cùng lúc cho cả đàn. Khi sử dụng cho từng con thì hiệu quả tốt hơn vì liều Vacxin chính xác đảm bảo miễn dịch đồng đều. Nhưng lại tốn công sức, thời gian, gây nhiều ảnh hưởng đến gia cầm. ở các đàn gia cầm lớn thì phương pháp cá thể không lợi bằng các phương pháp dùng cả đàn.
Ở Việt Nam, các Vacxin dùng phòng bệnh Newcastle (Niucatxon), chủ yếu là những Vacxin sống chế bằng một trong 2 loại chủng sau đây.
– Các chủng rất yếu (Lentogen) gồm có chủng F. Lasota.
– Các chủng yếu vừa (Mesogen) gồm có chủng M (Muktesvar hay hệ I).
1. Phương pháp miễn dịch cho từng con
Tiêm dưới da hoặc bắp thịt:
– Phương pháp này áp dụng cho các loại Vacxin sống hoặc chết có chất hấp phụ (keo phèn, nhũ dầu…) loại Vacxin sống làm bằng các chủng yếu vừa (Mesogen). Các Vacxin có chất hấp phụ chỉ nên tiêm dưới da, không tiêm vào bắp thịt.
– Nên tiêm dưới da cho gà dò, thịt, gia cầm xuất khẩu, đặc biệt đối với Vacxin có chất hấp phụ. Nên tiêm vào cơ ức cho gà mái tơ, vịt. Nên tiêm vào cơ đùi cho gia cầm non.
– Phương pháp này đòi hỏi phải có những người thạo tay nghề để bắt và tiêm đàn gà khoẻ mạnh để ít gây ảnh hưởng
Nhỏ mắt, nhỏ mũi, nhúng mỏ:
– Áp dụng cho các Vacxin sống làm bằng các chủng rất yếu (Lentogen) như Lasota: Các phương pháp này cho miễn dịch tốt, đều và dài, nhất là nhỏ vào mắt. Vacxin tạo ra một hàng rào bảo vệ ngay ở phần trên bộ máy hô hấp.
– Cả 3 cách đều nhằm đưa Vacxin vào phần trên đường hô hấp, khi nhỏ mắt thì Vacxin sẽ theo ống lệ vào mũi, khi nhúng mỏ ngập thì Vacxin cũng vào mũi.
Chủng dưới da, xát dưới da:
– áp dụng cho Vacxin yếu, xác định đậu gà.
– Dùng ngòi bút hoặc kim đã khử trùng để nguội, nhúng vào vacxin đã pha và trích thủng da mặt trong cánh. Chích 2 chỗ cho Vacxin chảy vào da ở chỗ chích.
– Cũng có thể khía 2 đường chéo nhau ở phía trên mặt ngoài đùi hoặc vặt độ chục cái lông ở mặt ngoài đùi, bôi Vacxin lên hoặc lấy bàn chải vô trùng xát Vacxin lên các lỗ chân lông.

2. Phương pháp miễn dịch cho cả đàn
Cho uống
– Dùng cho các loại Vacxin sống làm bằng các chủng rất yếu, đặc biệt cho Vacxin Lasota. Phương pháp cho uống là phương pháp thuận lợi nhất, ít tốn công, đỡ hại gà, an toàn cho gà nhưng gây miễn dịch kém và không đồng đều vì lượng thuốc vào trong cơ thể không đều nhau.
– Khi cho uống phải tuân thủ các điều kiện sau đây:
+ Cả đàn phải nhịn uống nước 3 – 4 giờ trước khi cho uống Vacxin.
+ Vacxin chỉ pha ngay trước khi dùng và tính lượng pha để gà uống hết trước 2, 3 giờ (tuỳ theo nhiệt độ khộng khí ánh sáng mặt trời).
+ Nước uống để pha phải là nước thuần khiết, không có clo các thuốc tiệt trùng, không có kim loại nặng, là nước giếng trong, nước suối trong, nước mưa. Phải pha thế nào để
đủ lượng uống cho các lứa tuổi. Mức Vacxin trong máng phải ngập mũi khi uống.
+ Máng uống phải rửa sạch bằng nước, không được dùng các thuốc sát trùng để rửa. Nên dùng máng bằng chất dẻo, không nên dùng máng kim khí. Phải có đủ máng để gà uống tự do, thoải mái và uống cùng một lúc.
+ Cho uống Vacxin vào sáng sớm, khi trời còn mát. Máng đựug Vacxin phải để chỗ râm mát.
Phun Vacxin
– Dùng các loại Vacxin chế bằng các chủng rất yếu.
– Dùng một máy phun tạo ra những giọt Vacxin nhỏ có đường kính 5 – 20 μm và phun phía trên gà cách gà khoảng 1m. Cách này rất thuận lợi vì dễ dùng cho gà nhốt trong chuồng tầng hoặc chuồng đẻ, ít tốn công bắt gà đỡ hại gà, miễn dich xuất hiện sớm hơn độ một ngày so với các phương pháp khác… Những phương pháp này đòi hỏi có máy phun thích hợp, có nhà để thể đóng kín, phương pháp này cũng dễ gây ra phản ứng hô hấp, nhất là khi đàn gà đã có sẵn bệnh hô hấp mãn tính.
– Cần chú ý là độ ẩm và nhiệt độ của không khí ảnh hưởng nhiều đến miễn dịch. Nếu các giọt Vacxin khô nhanh dưới 5 phút (độ ẩm thấp, kông khí nóng) thì độ ẩm cao, không khi mát) thì miễn dịch tốt hơn.
– Lượng nước cần thiết để pha Vacxin như sau: